Της Στέλλας Χαραμή

Πέντε υπερμεγέθη κάδρα με χρυσή κορνίζα λάμπουν στην σκηνή της Εναλλακτικής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ενώ η εξαμελής ορχήστρα του Μιχάλη Παπαπέτρου – με τον ίδιο στο πιάνο – αποκαλύπτει σποραδικά μερικές νότες από τη μουσική του Τζέϊσον Ρόμπερτ Μπράουν. Τόσο ώστε να αδημονείς ν’ ακούσεις κι άλλο.

Το πολυβραβευμένο μιούζικαλ του Αμερικανού συνθέτη «The last 5 years», φαινόμενο στις off Broadway σκηνές, θα μπορούσε να είναι ένα θεατρικό «La la Land». Και με έναν τρόπο είναι, αφού με την ζωηρή, εμψυχωτική μουσική του, αφηγείται ένα τρυφερό love story ανάμεσα σε δύο φιλόδοξους νέους – εκείνη ηθοποιός, εκείνος συγγραφέας – που αναζητούν το χώρο τους στην βιομηχανία της Τέχνης και την ίδια ώρα ανοίγουν χώρο στην καρδιά τους.

Από τον έρωτα στον χωρισμό και πίσω

Ενώ η ορχήστρα των Μίσλαβ Ρέζιτς (ηλεκτρική κιθάρα), Μάνου Αναγνωστόπουλου(ηλεκτρικό μπάσο), Διονύση Βερβιτσιώτη (βιολί), Αλέξανδρου Μποτίνη και Φαμπιόλα Οχέδα (βιολοντσέλο) σε μουσική διεύθυνση Παπαπέτρου φέρνει στην Εναλλακτική Σκηνήτην ατμόσφαιρα μιας γλυκιάς, ευφρόσυνης γιορτής, οι δύο ήρωες του έργου (ναι, μόνο δύο) ψηλαφούν την κοινή ζωή τους· ο καθένας μέσα από την υποκειμενική του ματιά.

Η Κάθυ – στο πρόσωπο της Βάσιας Ζαχαροπούλου – θρηνεί για τον χωρισμό της με τον Τζέιμι, ενώ ο Τζέιμι – ερμηνευμένος από τον Πάρη Παρασκευάδη – μας συστήνεται ως άρτι αποφοιτήσας από το Columbia που μόλις έχει παραδώσει το πρώτο του χειρόγραφο, αλλά δεν έχει γνωρίσει εκείνη. Η Κάθυ, δηλαδή, βρίσκεται ήδη στο τέλος της σχέσης ενώ ο Τζέιμι στην αρχή της. Για την πρώτη ο έρωτας της είναι ανάμνηση, για τον δεύτερο συμβαίνει στο εδώ και τώρα. Στη μοναδική από τις 14 σκηνές του μιούζικαλ που θα συναντηθούν (και θα συντραγουδήσουν) θα είναι η σκηνή του γάμου τους. Η παράσταση, δηλαδή, εξελίσσεται μέσα από το εύρημα δύο διαφορετικών χρονικοτήτων και τελικά δύο αντιλήψεων για το πως δυο σύντροφοι βιώνουν μια σχέση. Ο Μπράουν χτίζει μια συναισθηματική διασταύρωση για να αναρωτηθεί τελικά αν μοιραζόμαστε μια κοινή ζωή, μια αδιαίρετη διαδρομή – ακόμα κι όταν ερωτευόμαστε με πάθος.

Φωτογραφίες μιας (κοινής) ζωής

Ακόμα και ο σκηνικός κόσμος του Ντέιβιντ Ναγρίν παρακολουθεί αυτή την, από γραφής, ιδιότυπη χρονικότητα του έργου: Στήνει πέντε μεγάλες κορνίζες – όσες ακριβώς και τα χρόνια που έχει περάσει το ζευγάρι μαζί – κάθε κορνίζα λειτουργεί ως μια πρωτότυπη εφαρμογή προβολής εικόνων των αμερικανικών μεγαλουπόλεων (και πάλι σε σχέση με το χρόνο).

Ακόμα και τα κομψά κοστούμια των πρωταγωνιστών παρακολουθούν την συναισθηματική τους ωρίμανση: Η Βάσια Ζαχαροπούλου που εμφανίζεται στη σκηνή, αφηγούμενη την πικρία του χωρισμού, είναι ντυμένη μονοχρωματικά ενώ καθώς πλησιάζει στο τέλος της παράστασης και στην αφετηρία του ρομάντζου της με τον Τζέιμι τα ρούχα της γεμίζουν χρώμα και λουλούδια. Για τον Πάρη Παρασκευάδη, η διαδρομή είναι ανάποδη: Ξεκινά με color casualty, λάμποντας από αισιοδοξία και όνειρα μα φεύγει γκρίζος, φέροντας το βάρος ενός διαζυγίου.

Ήρωες καθημερινοί, πρόσωπα αναγνωρίσιμα, συνθήκες βιωμένες. Για τον Δημήτρη Δημόπουλο που μεταφράζει και σκηνοθετεί το μιούζικαλ, το «The last 5 years» έρχεται ως μια ευχάριστη εξέλιξη στην επιλογή ρεπερτορίου της Εναλλακτικής Σκηνής ακριβώς γι’ αυτό το λόγο: «Χωρίς να κουβαλάει προσδοκίες, χωρίς να γράφτηκε για να παίζεται για δεκαετίες. Είναι ένα έργο πιο γήινο, για ανθρώπους σαν εμάς και αναπόφευκτα δημιουργεί ακαριαία μια εγγύτητα με το κοινό» λέει.

Ένα ρομάντζο σε ξενέρωτους καιρούς

Σε μια αντιερωτική εποχή όπου τα συναισθήματα καταπιέζονται από τους αμείλικτους χρόνους και την ταχύτητα της ζωής, οι δύο πρωταγωνιστές συμφωνούν πως ένα έργο σαν αυτό είναι πολύτιμο. «Ζώντας σε καιρούς όπου όλα είναι αναλώσιμα, χρειαζόμαστε λιγάκι ρομαντισμό – κι όχι με την κλισέ ή την αναμενόμενη έννοια. Αλλά με αυτήν που σε κάνει να πιστέψεις πως, παρόλα αυτά, ο έρωτας είναι λυτρωτικός», λέει η ο Πάρης Παρασκευάδης μετά το τέλος της γενικής πρόβας. Η Βάσια Ζαχαροπούλου συμφωνεί πως η εποχή προσθέτει προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις, αλλά υπερασπίζεται τον έρωτα «ως μια διαχρονική δύναμη. Αυτό δεν έχει αλλάξει. Κι όποιος έχει βιώσει τι σημαίνει να ερωτεύεσαι, να χάνεις τον εαυτό σου, να μην σκέφτεσαι τίποτε άλλο από ένα άλλο πλάσμα, καταλαβαίνει τι εννοώ. Νομίζω πως εκείνο που έχει, πράγματι, αλλάξει είναι το ‘για πάντα’. Οι άνθρωποι δύσκολα μένουν για πάντα μαζί. Η ζωή τρέχει τόσο γρήγορα, ώστε η μονάδα μοιάζει με πιο διαχειρίσιμη εκδοχή» εξηγεί.

Ακόμα και ο συνήθης ύποπτος της αποδόμησης μέσα από την ειρωνεία, ο Δημήτρης Δημόπουλος (με την θητεία του stand up comedian) πείστηκε πως ο έρωτας έχει μια αδιαμφισβήτητη δυναμική. «Ξέχασα την σκωπτική, σατιρική διάθεση με την οποία βλέπω τα πράγματα και βρήκα το χώρο να αναγνωρίσω το αγνό, ερωτικό συναίσθημα. Κι έτσι βρέθηκα να σκηνοθετώ όπως το έργο χρειάζεται – χωρίς να διαβάλλω τον ερωτισμό του» παραδέχεται.

Made in America χωρίς happy end

«Πόσα όνειρα κάνω κι είσαι και εσύ εκεί…» τραγουδούν η Βάσια και ο Πάρις πιασμένοι χέρι – χέρι στην σκηνή του γάμου τους, παρότι ο συγγραφέας έχει καταρρίψει από την αρχή την εκδοχή του happy end. Αυτό αποτελεί κι ένα από τα αναπάντεχα πλεονεκτήματα του έργου, παρατηρεί ο Μιχάλης Παπαπέτρου. Ενώ το έργο είναι αμερικανικής καταγωγής – μια επικράτεια που μας έχει δώσει αφθονία στην παραγωγή γλυκανάλατων ιστοριών – «αυτό εδώ διαψεύδει το Χόλυγουντ και μιλάει για την πιθανότητα της ευτυχίας και τον χωρισμό, με τη ματιά των κανονικών ανθρώπων. Είναι ένα ανθρώπινο έργο». Αυτό φυσικά, δεν σημαίνει πως ο συνθέτης Τζέϊσον Ρόμπερτ Μπράουν δεν αποθεώνει το συναίσθημα. «Στις πιο συναισθηματικές στιγμές χτίζει την προσμονή του έρωτα και δεν μπορεί παρά να σε συγκινήσει. Δεν ξέρω που να τοποθετήσω τη μουσική του, στην πλευρά της αισιόδοξης ή απαισιόδοξης σύνθεσης. Είναι μια μουσική χαρμολύπης, όπως και η ζωή δύο ανθρώπων»σχολιάζει ο αρχιμουσικός.

Μουσικά, ως ένας απόγονος του Στίβεν Στονχάιμ αλλά με πιο μακρινές συγγένειες με τον Λέοναρντ Μπερνστάιν, ο Μπράουν «είναι ένας σπουδαίος συνθέτης» συνεχίζει ο Μιχάλης Παπαπέτρου. «Υπάρχουν κομμάτια μέσα στο έργο που θα μπορούσαν να ενταχθούν μέσα σε κλασικά έργα μιούζικαλ. Κι από την άλλη, επιλέγει να φέρει τη μουσική μόνο μέσα από έγχορδα, παράγοντας, ροκ, τζαζ, φολκ ήχους. Φλερτάρει με την παράδοση, μα συνάμα την πάει και παρακάτω» εξηγεί.

Made in America χωρίς happy end

Το «The last 5 years» φέρνει, τελικά, αρκτές καινοτομίες στην Εναλλακτική Σκηνή. Μια επιπλέον, είναι πως πρωταγωνιστές της επελέγησαν μέσα από την διαδικασία της ανοιχτής ακρόασης κι όχι από ανάθεση. «Ήταν μια συνειδητή επιλογή να οργανωθεί ανοιχτή ακρόαση, κυρίως για να δούμε το επίπεδο στο οποίο έχει φτάσει το ερμηνευτικό δυναμικό των μιούζικαλ» εξηγεί ο σκηνοθέτης της παράστασης. Με τη συμμετοχή 160 ατόμων – εκ των οποίων πολλοί πραγματοποιούσαν την πρώτη τους ακρόαση – η διαλογή οδήγησε στη δεύτερη φάση όπου πέρασαν πέντε άνδρες και οκτώ γυναίκες. «Το επίπεδο ήταν τόσο υψηλό ώστε αν είχαμε τη δυνατότητα θα μπορούσαμε να καταρτίσουμε διπλή ή και τριπλή διανομή» προσθέτει ο Δημόπουλος, που πλέον δουλεύει με τον Πάρη Παρασκευάδη – απόφοιτο της δραματικής του Εθνικού Θεάτρου και της Βασιλικής Ακαδημίας Μουσικής του Λονδίνου, όπου φοίτησε με υποτροφία και την έμπειρη σε παραγωγές της Λυρικής Βάσια Ζαχαροπούλου που, παρόλα αυτά, συμμετείχε στην διαδικασία.

«Είναι πολύ χρήσιμες οι ανοιχτές ακροάσεις, από την στιγμή που είναι και ελάχιστες. Ενθαρρύνουν τους νέους καλλιτέχνες σε μια αξιοκρατική διαδικασία και σε ένα χώρο που το να βρεις δουλειά είναι πολύ δύσκολο» εξηγεί ο Πάρις. Η Βάσια, με τη σειρά της, θεωρεί «πως αυτή είναι η δίκαιη διαδικασία για να κερδίσεις ένα ρόλο και έχει ακόμα μια παραπάνω ικανοποίηση να σε επιλέγουν μέσα από ακρόαση». Σημειώνουν δε, μια εξίσου σημαντική λεπτομέρεια: Το ανέβασμα παραστάσεων χωρίς «επώνυμους» πρωταγωνιστές. «Υπάρχει μια σοβαρή παρεξήγηση στην Ελλάδα πως ένα μιούζικαλ ως μεγάλη παραγωγή χρειάζεται star cast για να πάει καλά. Αυτό δεν ισχύει. Ακόμα και στο West End ανεβαίνουν παραστάσεις με εντελώς άγνωστους πρωταγωνιστές αλλά το αποτέλεσμα είναι εκπληκτικό. Η επωνυμία δεν είναι εγγύηση, αλλά η κατάρτιση στο είδος» τονίζουν.

Χτισμένο κοινό

Το θερμό χειροκρότημα στην γενική πρόβα, από τους ελάχιστους παρευρισκόμενους, είναι αυθόρμητο. Η πρόβα έχει πάει πολύ καλά, άπαντες ευχαριστημένοι συνομιλούν για μικρές τεχνικές λεπτομέρειες. Και παρότι βράδυ γενικής, τα εισιτήρια είναι, σχεδόν, εξαντλημένα. Για τους θιασώτες του μιούζικαλ το «The last 5 years» είναι ένας φημισμένος τίτλος με, εκ προοιμίου, χτισμένο κοινό. Το ίδιο το ανέβασμα του, όμως, είναι σίγουρο πως θα δημιουργήσει προσδοκίες και για καινούργιους θεατές.

monopoli.gr