«The Last Five Years»: Το αντισυμβατικό μιούζικαλ δωματίου ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα
Ένα από τα δημοφιλέστερα οφ-Μπρόντγουεϊ μιούζικαλ, το The Last Five Years του βραβευμένου με τρία Τόνυ Αμερικανού συνθέτη Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε μια παραγωγή της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, για έξι παραστάσεις, 5-13/5.
Ένα από τα δημοφιλέστερα οφ-Μπρόντγουεϊ μιούζικαλ, το «The Last Five Years» του βραβευμένου με τρία Τόνυ Αμερικανού συνθέτη Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε μια φιλόδοξη παραγωγή της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, για έξι παραστάσεις, στις 5, 6, 7, 11, 12 και 13 Μαΐου 2023.
Πρόκειται για ένα μιούζικαλ δωματίου με θέμα δύο εικοσάρηδες Νεοϋορκέζους που βρίσκουν και χάνουν τον έρωτα στη διάρκεια μιας περιόδου πέντε χρόνων. Χαρακτηρίζεται από την αντισυμβατική δομή του, καθώς η Κάθυ αφηγείται την ιστορία αντίστροφα, ενώ ο Τζέιμι αφηγείται την ιστορία σε ευθεία χρονολογική σειρά. Οι χρονικότητες των δυο ηρώων συναντιούνται μόνο μία φορά, στον γάμο τους.
Το βραβευμένο με βραβείο Drama Desk έργο που χαρακτηρίστηκε από το περιοδικό Time ως ένα από τα δέκα καλύτερα μιούζικαλ του 2001 παρουσιάζεται σε μουσική διεύθυνση του Μιχάλη Παπαπέτρου, μετάφραση και σκηνοθεσία ενός ειδικού στο είδος, του Δημήτρη Δημόπουλου, ενώ τους πρωταγωνιστικούς ρόλους ερμηνεύουν η Βάσια Ζαχαροπούλου και ο Πάρις Παρασκευάδης.
Μιλήσαμε με τον Μιχάλη Παπαπέτρου και τον Δημήτρη Δημόπουλο για την παράσταση που ανεβάζουν.
-Τι το ιδιαίτερο έχει το συγκεκριμένο μιούζικαλ; Ποιο είναι το φρέσκο, νέο στοιχείο που φέρνει;
Δ.Δ.: Σίγουρα το πιο ιδιαίτερο στοιχείο του έργου είναι η αφηγηματική του δομή, πώς δηλαδή το έργο παρουσιάζει μια ιστορία αγάπης τόσο στην πορεία της όσο και ως ανάμνηση. Νομίζω πως είναι παράτολμο ως πρόταση, καθώς απαιτεί από τους θεατές μια προσοχή που δεν συνηθίζεται στα μιούζικαλ. Αυτό είναι θεωρώ το νέο στοιχείο που φέρνει, την πρόσκληση στο κοινό να συν-δημιουργήσει το αφήγημα των δύο ηρώων κατά τη διάρκεια της παράστασης και όχι απλώς να κάθεται και να παρακολουθεί παθητικά μια ιστορία που εξελίσσεται. Κάτι που φυσικά καθιστά το έργο πάντα φρέσκο στα μάτια των θεατών αλλά και στα χείλη των ερμηνευτών, που πρέπει να είναι ιδιαίτερα εναργείς, ώστε να μεταδώσουν την ιστορία με τον τρόπο που την έγραψε ο Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν.
-Πώς το προσεγγίσατε σκηνοθετικά και πώς χειριστήκατε την αντισυμβατική δομή του;
-Πώς θα χαρακτηρίζατε μουσικά αυτό το έργο;
Μ.Π.: Το συγκεκριμένο μιούζικαλ θα μπορούσα να το αποκαλέσω «μιούζικαλ δωματίου». Ενώ ερμηνεύεται από δύο μόνο τραγουδιστές και εξαμελές μουσικό σύνολο, δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από άλλα γνωστά έργα μεγαλύτερης κλίμακας. Ο Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν είναι ένας εξαιρετικά ταλαντούχος συνθέτης και γνώστης του είδους, γεγονός που φαίνεται έκδηλα τόσο στο «The Schmuel Song/ Το τραγούδι του Σμουέλ» όσο και στο «Summer in Ohio / Καλοκαίρι στο Οχάιο». Πρόκειται για δύο τραγούδια που θυμίζουν έντονα συνθέτες όπως οι Stephen Sondheim, James Lapine, Leonard Bernstein κ.α. Το έργο αποτελείται από 14 σκηνές, 14 τραγούδια ουσιαστικά, σολιστικά ως επί το πλείστον, καθώς οι δυο πρωταγωνιστές συναντιούνται μόνο μια φορά κατά τη διάρκεια της παράστασης.
-Σε ποια στοιχεία εστιάσατε στην ελληνική του απόδοση; Είχε δυσκολία η μετάφρασή του;
Δ.Δ.: Μεταφράζοντας τα τραγούδια του «The Last Five Years» θυμάμαι που έλεγα στους φίλους μου πως κακώς νόμιζα πως το «Ωραία μου Κυρία» ήταν το πιο δύσκολο μιούζικαλ που έχω μεταφράσει! Η μεγαλύτερη δυσκολία αφορούσε στο ταίριασμα του μουσικού ιδιώματος με την εκφορά του ελληνικού λόγου, μιας και τα τραγούδια του συγκεκριμένου έργου είναι γραμμένα για να «γκρουβάρουν» οι μελωδικές γραμμές πάνω στην πολύ ευέλικτη αγγλική γλώσσα. Οι πολυσύλλαβες ελληνικές λέξεις δεν επιτρέπουν αυτή την ελευθερία, καθώς απαιτούν συγκεκριμένη ρυθμική αγωγή για να ακούγονται όντως ελληνικά. Έτσι εστίασα κυρίως οι ελληνικοί στίχοι να μην ακούγονται σαν κακή μεταγλώττιση αλλά σαν καθημερινός λόγος που απλώς τυγχάνει να τραγουδιέται.
-Ποια είναι τα στοιχεία που κάνουν το συγκεκριμένο μιούζικαλ να ξεχωρίζει;
Μ.Π.: Η ίδια η ιστορία είναι πρωτότυπη και ξεχωριστή. Το γεγονός ότι παρακολουθούμε την σχέση ενός ζευγαριού σε αντίστροφη χρονολογική σειρά, είναι από μόνο του πολύ ενδιαφέρον. Μια σκηνή που με συγκινεί ακόμα είναι η τελική, όπου βλέπουμε παράλληλα δυο σκηνές από τη ζωή τους, μία στην αρχή της σχέσης και μία στο τέλος. Επιπλέον, ο συνθέτης δεν έχει χρησιμοποιήσει ντραμς στην ενορχήστρωση του, κάτι που μου προκάλεσε εντύπωση, παρόλο που χρησιμοποιεί ηλεκτρικό μπάσο και ακουστική κιθάρα. Ωστόσο, δημιουργείται η εντύπωση ότι υπάρχει συνέχεια κάποιο κρουστό, καθώς ο ρυθμός υποστηρίζεται από τα υπόλοιπα όργανα με πολύ έξυπνο και επιτυχημένο τρόπο.
-Γιατί είναι τόσο σημαντικός ως συνθέτης και ως στιχουργός ο Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν;
Δ.Δ.: Είναι πραγματικά αξιομνημόνευτη η ικανότητα του να δημιουργεί μουσικά μέρη στα μιούζικαλ που γράφει, τα οποία όμως σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να σταθούν και αυθύπαρκτα εκτός του θεατρικού αφηγήματος. Τα τραγούδια του λειτουργούν πολλές φορές και ως αυτοτελή μονόπρακτα, στοιχείο που χαρακτηρίζει τις συνθέσεις του και σε τραγούδια τα οποία γράφει εκτός θεάτρου. Αυτό που με εκπλήσσει πάντα είναι πόσο εύληπτα και απλά ακούγονται τα τραγούδια του. Μελετώντας τα όμως ανακαλύπτεις την πυκνότητα του λογοτεχνικού και μουσικού κειμένου που εμπεριέχουν, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στην στιβαρότητα και τη λεπτομέρεια των ηρώων που δημιουργεί σε αυτά.
Μ.Π.: Πρέπει να επισημάνω αρχικά ότι πρόκειται για έναν συνθέτη που έχει κερδίσει τρία βραβεία Tony για τα έργα του «Parade» και «The bridges of Madison County». Η μεγάλη του αγάπη και επιρροή υπήρξαν δύο μιούζικαλ του Stephen Sondheim, τα «Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street» και «Sunday in the Park with George». Τα έργα του Μπράνουν χρειάζονται τραγουδιστές με φωνητικό εύρος, καθώς η γραφή του είναι συχνά δυναμικά ρυθμική και αρμονικά αντισυμβατική. O ίδιος γράφει και τους στίχους στα τραγούδια του, κάτι που προσφέρει αρμονικό και λογικό δέσιμο μεταξύ μουσικής και λόγου.
-Ποια ήταν η δυσκολία που έχει το συγκεκριμένο μιούζικαλ;
Μ.Π.: Το μαγικό σε αυτό το έργο είναι ότι ακούγεται πιο εύκολο από αυτό που είναι στην πραγματικότητα. Ο Μπράουν είναι εξαιρετικός πιανίστας και οι ικανότητες του αποτυπώθηκαν στην παρτιτούρα του. Επιπλέον, τα μέρη των υπόλοιπων οργάνων είναι εξίσου δύσκολα, αλλά εν τέλει καταλήγουν να ακούγονται λογικά και απλά. Ακόμα και οι φωνητικές απαιτήσεις είναι πολύ υψηλές, τόσο τεχνικά όσο και συναισθηματικά. Για παράδειγμα, η πρωταγωνίστρια πρέπει να μπει στον ψυχικό κόσμο του φινάλε από την αρχή της παράστασης. Τέλος, θα θέλαμε να συστήσουμε αυτό το υπέροχο μιούζικαλ σε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο. Ο καθένας μπορεί, σε σημεία, να ταυτιστεί με έναν από τους δύο ήρωες και να νιώσει αυτά που νιώσαμε και εμείς γνωρίζοντάς τους. Αυτό από μόνο του είναι πρόκληση.
-Ποιο είναι το στοίχημα για σας στην πρώτη ελληνική του παρουσίαση;
Δ.Δ.: Το στοίχημα είναι να γνωρίσει το ελληνικό κοινό αυτόν τον τόσο σημαντικό συνθέτη και στιχουργό μέσα από το ίσως πιο αυτοβιογραφικό έργο του. Αλλά και να έρθει σε επαφή με το οφ-Μπρόντγουει ρεπερτόριο του μιούζικαλ, ώστε να αποσυνδεθεί το είδος από τη συνηθισμένη προσδοκία ενός κενού, επιφανειακού υπερθεάματος.
The Last Five Years -Ένα αλλιώτικο μιούζικαλ
To The Last Five Years αφηγείται τη γλυκόπικρη ιστορία δύο νέων καλλιτεχνών, από το πρώτο ραντεβού μέχρι το τελευταίο αντίο. Στο μιούζικαλ, η Κάθυ, μια νέα, φιλόδοξη ηθοποιός, και ο Τζέιμι, ένας φέρελπις, ανερχόμενος συγγραφέας, γνωρίζονται, ερωτεύονται, παντρεύονται και χωρίζουν. Το ιδιαίτερο αφηγηματικό σχήμα που στήνει ο συνθέτης και δραματουργός Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν ξεκινά με την Κάθυ να αφηγείται την παραπάνω πορεία από το τέλος της προς την αρχή, ενώ ο Τζέιμι ακολουθεί μια ευθεία γραμμική αφήγηση, από την αρχή προς το τέλος. Διαμέσου μιας σειράς υπέροχων τραγουδιών οι θεατές παρακολουθούν την πορεία αυτής της σχέσης, μέσα σε ένα περιβάλλον όπου το παρελθόν και το παρόν μπερδεύονται σε έναν ιστό αναμνήσεων και πράξεων, με το ζευγάρι να συναντιέται στον ίδιο χώρο και χρόνο μόνο τη στιγμή του γάμου τους, που λαμβάνει χώρα στη μέση της παράστασης.
Το μιούζικαλ έκανε πρεμιέρα στο Θέατρο Northlight του Σικάγου το 2001, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία, και την επόμενη χρονιά μεταφέρθηκε εξίσου επιτυχημένα στον εναλλακτικό χώρο του οφ-Μπρόντγουεϊ, λαμβάνοντας διθυραμβικές κριτικές. Έκτοτε έχει μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες και παρουσιάστηκε σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο: Καναδά, Αυστραλία, Ιαπωνία, Γερμανία, Ολλανδία, Ιταλία, Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία. Απόδειξη της μακροβιότητας του έργου, που στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη δημοτικότητά του στα περιφερειακά θέατρα των ΗΠΑ, αποτελεί η αναβίωσή του εκτός Μπρόντγουεϊ, στο Θέατρο Second Stage το 2013, σε σκηνοθεσία του ίδιου του Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν. Το 2014 κυκλοφόρησε επίσης η κινηματογραφική διασκευή του, όπου πρωταγωνιστούν οι Άννα Κέντρικ και Τζέρεμυ Τζόρνταν.
Ο μαγικός κόσμος του συνθέτη Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν
Ο βραβευμένος με τρία Τόνυ Αμερικανός συνθέτης Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς του σύγχρονου αμερικάνικου μιούζικαλ. Συνθέτης, στιχουργός, αρχιμουσικός, διασκευαστής, ενορχηστρωτής, σκηνοθέτης και ερμηνευτής, ο Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν έγινε ευρύτερα γνωστός για την εξαίσια μουσική που σύνθεσε για μερικά από τα διασημότερα μιούζικαλ των τελευταίων δεκαετιών, ανάμεσά τους το δημοφιλές The Last Five Years (2001), που καθόρισε μια ολόκληρη γενιά, του πρώτου του κύκλου τραγουδιών Songs for a New World (1995), του επιδραστικού Parade (1999), για το οποίο κέρδισε το Βραβείο Τόνυ καλύτερης μουσικής, και το The Bridges of Madison County (2014), μιούζικαλ σε διασκευή της Μάρσας Νόρμαν βασισμένο στο διάσημο ομώνυμο μυθιστόρημα, το οποίο τιμήθηκε με δύο Βραβεία Τόνυ (καλύτερης μουσικής και ενορχήστρωσης).
Έχει χαρακτηριστεί ως «ένας από τους εξυπνότερους και πιο εκλεπτυσμένους τραγουδοποιούς του Μπρόντγουεϊ από την εποχή του Στήβεν Σόντχαϊμ» (Philadelphia Inquirer), ενώ η «εξαιρετική, θριαμβευτική μουσική του για το θέατρο» (Chicago Tribune) ακούγεται σε όλον τον κόσμο, είτε στις εκατοντάδες παραγωγές των μιούζικάλ του που παρουσιάζονται κάθε χρόνο είτε στις δικές του εκρηκτικές ζωντανές παραστάσεις. Οι New York Times αναφέρονται στον ίδιο ως «μια ηγετική φιγούρα μιας νέας γενιάς συνθετών που ενσαρκώνουν μεγάλες προσδοκίες για το αμερικανικό μιούζικαλ». Τόσο ως σολίστας όσο και με το συγκρότημά του, τους The Caucasian Rhythm Kings, o Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν έχει περιοδεύσει σε όλον τον κόσμο.
Εν έτει 2023, το μιούζικαλ The Last Five Years, ένα από τα δημοφιλέστερα έργα του Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν και συνάμα το πιο αυτοβιογραφικό, αποκτά την ελληνική εκδοχή του. H μουσική του έργου είναι ένα εκλεκτικό συνονθύλευμα ήχων και επιρροών, όπου η ποπ-ροκ συνδυάζεται ιδανικά με την τζαζ, την κλασική μουσική και τη φολκ με στοιχεία κάντρι.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
The Last Five Years
Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν
Πρώτη παρουσίαση στη Νέα Υόρκη από τους Αριέλ Τέππερ και Μάρτυ Μπελ
Πρώτη παρουσίαση: Θέατρο Northlight, Σικάγο
Κείμενο, στίχοι, μουσική: Τζέισον Ρόμπερτ Μπράουν
Μουσική διεύθυνση: Μιχάλης Παπαπέτρου
Μετάφραση, σκηνοθεσία: Δημήτρης Δημόπουλος
Σκηνικό, κοστούμια: Ντέιβιντ Νεγρίν
Φωτισμοί: Χρήστος Τζιόγκας
Ερμηνεύουν: Βάσια Ζαχαροπούλου, Πάρις Παρασκευάδης
Μουσικοί: Μίσλαβ Ρέζιτς (ηλεκτρική κιθάρα), Μάνος Αναγνωστόπουλος (ηλεκτρικό μπάσο), Μιχάλης Παπαπέτρου (πιάνο), Διονύσης Βερβιτσιώτης (βιολί), Αλέξανδρος Μποτίνης, Φαμπιόλα Οχέδα (βιολοντσέλο)
Σε συνεργασία με τη Music Theatre International
INFO
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής- Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ)
5, 6, 7, 11, 12, 13 Μαΐου 2023
Ώρα έναρξης: 20.30 (Κυριακή: 19.30)
Τιμές εισιτηρίων: €15, €20 • Φοιτητικό, παιδικό: €10
Προπώληση:
• Ταμεία ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ (2130885700, καθημερινά 9.00-21.00)
• www.ticketservices.gr
• Ομαδικές κρατήσεις: 2130885742